مقاله شعر فارسی دری در سه دهه پیشین افغانستان

*مقاله شعر فارسی دری در سه دهه پیشین افغانستان*

 

 

 

شعر فارسی دری از آغاز تا هنوز گرویده ء سه آخشیج درخشان ( قرآن ـ عشق ـ آزادی), بوده است و شاعران این پهنه با شگردها و شیوه های گونه گون در کاربرد آنها پرداخته اند .

 

از دوران حنظلهء بادغیسی تا سخنوران امروزی , همه گان به گونه یی گراینده و گرویدهء همین آخشیجان گوهرین بوده وبر روی همینها پنجرهء اندیشه را برگشوده و ترانه و قصیده و غزل تا نیمایی و سپید , بسیار و بیشمار سروده اند .

 

رویکرد چشمگیر شاعران و سخنوران سه دههء پسین افغانستان به :قرآن ـ عشق ـ آزادی , هرچند شالودهء شعرکهن فارسی را باخود دارد , مگر رخدادها و دیگرگونیهای سالهای پسین درکشور , انگیزه های بنیادین را برای این گرایش فراهم آورده است .

 

کودتای 7 ثور 1357 خورشیدی و به دنبال آن یورش ارتش سرخ به افغانستان , فروپاشی رژیم کمونیستی در 8 ثور 1371 و داغ شدن درگیریهای گروهی مجاهدین , یورش از جنوب و چیره گشتن طالبان بربیشترین بخشهای کشور, تافرودآمدن چتربازان امریکا و انگلیس و سربازان نیروی آرامش جهانی , همه و همه گان در گرایش سخنوران به قرآن و عشق و آزادی , انگیزه های بنیادین بوده اند .

 

شعر دوران جنگ افغانستان درچندین دیار دور از هم جان گرفت و به بالنده گی رسید که حوزه های آنرا میتوان به گونهء زیرین بخشبندی نمود .

 

1 ـ حوزهء درون کشور:

 

الف ـ در پهنهء فرمانروایی رژیم

 

ب ـ بیرون از پهنهء فرمانروایی رژیم ( سنگرها )

 

2 ـ حوزه های بیرون از کشور :

 

الف ـ حوزهء ایران

 

ب ـ حوزهء پاکستان

 

ج ـ حوزهء باخترزمین ( غرب )

 

برای شناختن و پی بردن به چند وچون این پندار , اینک رازمندیها و انگیزه های آنها را تک تک به بررسی میگیریم :

 

قرآن , پرورشگاه پندار و اندیشه

 

شعر فارسی دری همانگونه که در پار و پرار, نمودار داستانها و اسطوره های قرآنی بوده و بربنیاد گفته یی ( قرآن در زبان پهلوی ) سروده شده است ,در روزگار امروزین نیز این درونمایه را در خود سرشته دارد و فروغ سپهرینهء آن در سروده های سخنوران بیشمار , درخشش یافته است .

 

قرآنگرایی در سرود وسخن سه دههء پسین افغانستان , بیشترینه به دوگونهء زیرین بوده است:

 

ـ جهانبینی قرآنی :

 

برمسند اجلال کسانی که نشستند

 

پیمان تو و عهد خاوند شکستند

 

میثثاق به اهل ستم و کفر ببستند

 

با غیر ببستند و ز احباب گسستند

 

ازیار بریدند و ببستند به اغیار

 

ـ پیوستن به داستانها و اسطوره های قرآنی :

 

پایانهء راه دورم اینجاست

 

موسایم و کوه طورم اینجاست

 

عشقخدا یاخدایی عشق

 

عشقخدایی یکی از ویژه گیهای شعر سه دهء پسین افغانستان را میسازد . این یادگار همیشه ماندگار براین گنبد دوار , همچنان بردل و جان عاشقان امروزگار فرمانروایی داشته است و هرکشش و کوشش دیگر دربرابر آن فروکشته مانده و هرگرفتاریی دیگر درکنار آن رنگ باخته است.

 

پیدایش عشق در فرهنگ فارسی دری از همان نخست ها به دورشته پیوند داشته است :

 

1ـ عرفان و عشقخدایی

 

چون: ای عشق مقدس الهی ـ ای نور حضور ماه و ماهی

 

ای حکمروای ملک دلها ـ ای رونق تاج و تخت شاهی

 

درپیشگهء تو نیست ای عشق ـ جز داغ , چراغ عذرخواهی

 

ازعشق گریز نیست مارا ـ این است گناه بیگناهی

 

2 ـ بشرگرایی یا عشق زمینی

 

چون :

 

چون موج شط عشق چه بیتاب آمدی

 

با آیه های نور , سحرتاب آمدی

 

درچشمها شکوفهء ناز بهار عشق

 

دردستهات سورهء مهتاب آمدی

 

 

 

آزادی , حنجرهء کبود نه ! گفتنها

 

از آن پس که کششهای اهریمنی ستیزه خویا ن , و کشورکشایان و جهانسوزان اوج میگیرد مردمان ناتوان درسرزمینهایشان زیر هجوم جهانخواران می افتند , آزادی در پهنهء گستردهء گروهی رخ مینماید و کشورها برای رهایی از ستم جهانخواران , به نبرد میپردازند و آزادی درجای آرمان بزرگ میهنی درمی آید .

 

سخنوران آزادهء افغانستان ـ پس ازچیره گشتن لشکر سرخ برسرزمین شان ـ آزادی را خواستار میشوند و در راه به دست آوردن آن میرزمند و آنرا به نام آرمان بزرگ میهنی میستایند :

 

گردآوارهء خورشیدسوار , آزادی

 

تپش خون به رگ روح رهار , آزادی

 

بال پرواز غروری , سفر معراجی

 

برفراز فلقی آینه دار ,آزادی

 

سرانجام سخن اینکه ( قرآن و عشق وآزادی ) سه آخشیج گوهرین شعر سه دههء پسین افغانستان را میسازند , و دیوانهای سخنوران پارسی گوی این دوره انباشته از اینهاست .

 

 

 

1ـ جهانبینی قرآنی

 

سخنوران دارای جهانبینی قرآنی , نه تنها در سرودپردازی , که در همه زمینه های زنده گی قرآن را پشتوانهء اندیشه ء خود داشته اند و به فرمان ها و پرهیزها و رهنمودهای آن باور استوار داشته اند . این گروه از سخنوران بیشترینه در بیرون از قلمرو رژیم کمونیستی به سر میبردند , یا در سنگرهای جهاد ومقاومت جایگزین بودند , و یا هم با اندیشه های دولتمردان کمونیست و یاران یورشگر آنان ناسازگار بودند .

 

این گروه از شاعران که از سخنوران به نام رسیده و نوخاسته در حوزه های فرهنگی چند گانه پدید آمده اند , ویژه گیهای فرهنگ حوزه یی در سروده شایشان خیلی روشن نمودار است .

 

درپیشاپیش شاعران مقاومت سخنور فرزانه روانشاد خلیل الله خلیلی جای دارد که از آغاز جهاد با جنبش آزادیبخش مردم افغانستان همگام بوده است . گزینه های شعری ( ماتمسرا , درسایه های خیبر و اشکها وخونها ) او در بسا جایها با جهانبینی قرآنی آذین گردیده است :

 

 

 

برمسند اجلال کسانی که نشستند

 

پیمان تو و عهد خداوند شکستند

 

میثاق به اهل ستم و کر ببستند

 

باغیر ببستند و زاحباب گسستند

 

از یار بریدند و ببستند به اغیار

 

( 1 )

 

که اندیشهء این سرودهء خلیلی یادآور آیه (144) سوره (النسا ) وآیهء ( 28) سورهء ( آل عمران ) است .

 

به همینگونه هنگامی که خلیلی را داغ ودریغ سرزمینش درتهء ساتور ستمباره گان , به ستوه می آورد , سازمانهای جهانی را غوغاگران بیهودهء غارتگران میپندارد و گلایه های خود را اینگونه رنگ و بوی قرآنی میبخشد :

 

بردر آن نقش , به ارقام زر

 

خانهء تامین حقوق بشر

 

حامی پیمان شکنان گشت حیف

 

مدفن آمال جهان گشت حیف

 

اصل مساوات دروغی دگر

 

قصهءبی فرو فروغی دگر

 

اصل مساوات اگر هست راست

 

پس سخن شرقی و غربی چراست

 

نسبت انسان به جنوب وشمال

 

نیست نمایانگر نقص و کمال

 

داشتن رنگ سپید و سیاه

 

کار خدایست , نباشد گناه

مقاله رویکرد ویژه به ادبیات داستانی

*مقاله رویکرد ویژه به ادبیات داستانی*

 

 

 

هفته کتاب امسال، با رویکرد ویژه به ادبیات داستانی و در 9 روز برگزار شد. توجه دولت از سال‌های گذشته، به این حوزه چشمگیرتر به نظر می‌رسد.

 

 

 

انتصاب معاونت فرهنگی وزیر کنونی فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز وزارت یک مدعی داستان‌نویسی در اوایل کار دولت گذشته، خود به خود توجه دستگاه متولی کشور را به این سمت کشانده است.

 

 

 

از طرفی اتفاقات دیگری نیز، چون رشد کمی فعالیت جوایز و جشنواره‌های ادبی و انتشار شمار‌گان بیشتری کتاب در حوزه داستان کوتاه، نمود این واقعیت است که ادبیات ما رو به سوی رشد دارد.

 

 

 

در این باره گفت و گویی با دکتر عباس پژمان- مترجم انجام شده است که در ادامه می‌آید.

 

 

 

سرزمین های گوناگون، هر کدام به گونه‌ای عصری از شکوفایی ادبیات داستانی‌شان را تجربه کرده‌اند. شما فکر می‌کنید با توجه به توجه مردم، نگاه دولت و... روزهای خوب ادبیات داستانی ما فرا رسیده است؟

 

 

 

ببینید همان طور که گفتید، معمولاً هر کشور یا زبانی یک دوره‌ شکوفایی ادبیات داستانی داشته است. واقعیت این است که ما نداشته‌ایم. بنابر این احتمال این که داشته باشیم خیلی زیاد است. منتها باید شرایطش فراهم شود.

 

 

 

و اولین شرطش این است که وسیله چاپ آثار نویسندگان فراهم شده و به کار نویسنده اهمیت داده بشود. خوشبختانه کارهایی شده و باید بشود و اگر این اتفاقات روی دهد احتمال این که در سال‌ها و دهه‌های آینده یک دوره شکوفایی در ادبیات داستانی داشته باشیم خیلی زیاد است با توجه به تغییر و تحولاتی که در یک سال گذشته رخ داد، داستان‌های زیادی چاپ نشد.

 

 

 

امیدواریم که این دوره به سرعت سپری شده و زمینه‌ای فراهم شود که آثار داستانی هم چاپ شده و هم وسیله توزیع آن فراهم بشود.

 

 

 

فرمودید باید شرایط بهتری برای توزیع و روند اخذ مجوز نشر پیش گرفت و معتقدید که کندی این روند به ادبیات داستانی و ترجمه ما لطمه می‌زند. فکر می‌کنید چه راه‌کاری وجود دارد؟ دولت به عنوان متولی فرهنگی کشور و مردم و فرهیختگان چه نقشی دارند؟

 

 

 

می‌شود توزیع را نیز تا حد زیادی درست کرد و کتاب را در شهرستان‌ها به دست خواننده رساند. در تهران این اقدام شهرداری- کتابفروشی‌های زنجیره‌ای شهر کتاب- اقدام مهمی است. الان قسمت عمده‌ای از کتاب‌ها را همین کتاب‌فروشی‌ها می‌فروشند.

دانلود مقاله خطوط و کابل های انتقال PSCAD

*مقاله خطوط و کابلهای انتقالPSCAD

خط انتقال سربار و کابل زیر زمینی کریدورها(معابر عمومی ) در PSCAD به عنوان دو بخش اصلی ارائه شده اند: با تعریف پیکره بندی خود کریدور انتقال، جایی که این تعریف شامل داده های هدایت ظاهری (ادینلنس) / مقاومت مرکب (امپرانس) یا رسانا و ویژگی های عایق بندی، داده های امپرانس زمین، و موقعیت هندسی همه رساناها در کریدور می باشد. این تعریف سپس با بقیه سیستم الکتریکی از طریق عوامل حد فاصل الکتریکی هم کنش می شود.

 

 

 

طول خط 15 کیلومتری به 50Ms فاصله زمانی با فرض اینکه امواج از طریق این خط در سرعت نقد تکثیر می شوند . در حالت کلی ، سرعت تکثیر موج کمتر از سرعت نور است و در نتیجه طول خط کمتر از 12 تا 15 می باشد.

 

 

 

سه سیستم انتقال رسانای هر طول کوتاه (یعنی کمتر از 15Km برای Ms50 بار فاصله کم) می‌تواند با استفاده از یک معادل بخش PI ارائه شده باشد. این امر از طریق متصدی کتابخانه ، به نام بخش PI ، انجام شده است، جایی که فقط داده های ادسیتانس و امپرانس پاره خط وارد شده است.

 

 

 

با استفاده از داده هایی بر توسط تعریف سطح مقطع کریدور، خطوط و کابلهای انتقال بااستفاده از یکی از سه مدل (موج حمل کننده) توزیع شده الگو برداری می شود:

 

- Ber geron

 

- متکی به فرکانس(هد)

 

- متکی به فرکانس (فاز)

 

 

 

درست ترین مدل متکی به فرکانس (فاز) است که همه تاثیرات وابسته به فرکانس یک خط انتقال را ارائه می دهد، و بدون شک هر زمانی استفاده خواهد شد. هنگام استفاده از مدل Ber geron‌، داده های ادیقیاس و امپرانس می تواند مستقیماً برای تعریف کریدور انتقال وارد شود.

 

برای همه این مدلهای وابسته به فرکانس، اطلاعات رسانای مفصل ( یعنی هندسه خط، شعاع رسانا) باید مشخص باشد.

 

احداث سیستم های خط انتقال

 

2 روش عمده برای احداث خط انتقال در PSCAD وجود دارد. اولین روش شامل ساخت یک خط انتقال تشکیل شده از 2 مولفه اصلی است:

 

- حد فاصل الکترونیکی- حد فاصل های خط انتقال به بقیه شبکه الکترونیکی

- پیکره بندی خط انتقال- تعریف کریدور انتقال (زمینی که سیم برق در آن قرار دارد)، که می تواند شامل هندسه مقطعی برج، ویژگی های اتصال زمین و اطلاعات رسانا باشد. مدل خط انتقال خودش هم در اینجا مشخص شده است. مولفه های حد فاصل خط انتقال:

مقاله دانشور

*مقاله دانشور*

دانشور رهایی جان انسان را مدنظر قرار داده است و رهایی جسم لازم وقوع آن است. گویی وی عجز آدمی را در بدل کردن سرنوشت تحمیلی به سرگذشت اختیاری دریافته است. بنابراین درصدد است در قالب داستانها انواع امکانات و چراغهای امید را– حتی اگر در افقهای دور باشد– ترسیم و تلقین کند تا قوه نامحدود مردمی سدهای یأس را بشکند و راه خود را باز کند. بدین ترتیب بدیهی می‌نماید که آل‌احمد مسؤولیت را از آن روشنفکران می‌داند، ولی دانشور آن را میان روشنفکران ومردم بخش می‌کند که وقتی پرچم از دست قهرمانی افتاد، مرد کوچه آن را بردارد و احساس قهرمانی کند.(13) 14- به نظر آل‌احمد بورژوازی با حیات ایرانی سازگار نیست. باید به زمین‌داری کلان بازگشت. دانشور بن‌بست بورژوازی را به همت مردم و کلید دین می‌گشاید. فریاد «یا حسین» مردم در تشییع جنازه یوسف راه جستن از تاریخ دینی است در واقعیات مشابه، به سوی مسیری که اراده مردم ایجاب کند. 15- در فرضیه‌پردازی‌های آل‌احمد دوگانگی‌هایی دیده می‌شود که برای رفع آنها نیازمند تفسیرها و تعیین مصداقهای جزئی و متفاوت هستیم، اما در آثار دانشور از این تناقضها خبری نیست. این تفاوتها اغلب به فروع نظریات، تئوری‌ها و به نحوه جامه عمل پوشاندن آنها مربوطند. تشابهات در برداشتها و سبکها در اصول عقاید، جهان‌بینی، ابزارهای کار، قالبهای سخن، تجربیات و مشاهدات، در میان این دو نویسنده شباهتهای بسیار و حتی یکسانی‌ها و در موارد قابل توجهی دانشور را تالی آل‌احمد می‌بینیم. مهم‌تر از همه اشتراک در علت غایی کوششهای طاقت فرسای مادی و معنوی است که قصد هر دو انتقال تفکر و احساس آزادی کامل انسان و خصوصاً ایرانی است از قید کلیه الزامات ممکن و محتملی که آدمی را به سوی تقیدها و تعبدهای استعماری می‌رانند. این تشابهات از حدود توارد و تصادف بسیار فراترند و قابل اغماض نیستند و قراین و شواهد نشان می‌دهند که دانشور علاوه بر اقتباسها و تأثرها، از تجربیات و مشاهدات آل‌احمد بهره‌ها برده است. این دو نویسنده– برخلاف جو عمومی حاکم بر عالم نویسندگان ایران که محصول مستقیم آشنایی با اروپای منهای کلیسا و منهای دخالت دین و اخلاق در امور سیاسی و اجتماعی و هنری و لزوم سمت‌گیری تجدد و اصالت هنر بود– نه تنها با مظاهر دین و نمایندگان آن سر ستیز ندارند، بلکه مذهب را لازمه حیات اجتماعی و پایگاه تحریکات و آزادی‌خواهی مردمی تلقی می‌کنند، زیرا «نود درصد مردم ایران مذهبی‌اند. اگر مذهب را از اینها بگیریم، هیچ پایگاهی برای حفظ اصالت خود ندارند و ناچار غرب‌زده می‌شوند» (آل احمد،1341: 103- 105). در سووشون، قهرمانی که کشته می‌شود، یوسف، مذهبی است. در عزای او قرآن می‌خوانند

مقاله حماسه دینی در ادبیات کشورمان

*مقاله حماسه دینی در ادبیات کشورمان*

 

 

 

در این جستار، نویسنده با ارایه تعریفى از حماسه دینى، به سیر این‏گونه حماسه‏ها در تاریخ کشورمان پرداخته، ویژگى‏هاى برخى از حماسه‏هاى مهم دینى چون: خاوران‏نامه، حمله حیدرى، صاحبقران‏نامه و مختارنامه را برشمرده است .

 

 

حماسه دینى در ادبیات کشورمان از روزگار باستان تاکنون، راه درازى را پیموده است . از «یادگار زریران» به عنوان نخستین اثر بازمانده از این‏گونه آثار به زبان پهلوى یاد مى‏شود . در دوران اسلامى، ایرانیان مسلمان بویژه شیعیان، در آثار منظوم فراوانى به شرح فضایل و مناقب بزرگان دین، بویژه شرح رشادت‏هاى امام على (ع) در جنگ‏ها پرداخته‏اند . این‏گونه آثار که گاه با عناصرى از افسانه، تاریخ و اسطوره درهم آمیخته‏اند، فصل شورانگیزى از ادبیات کشورمان را رقم زده‏اند .

در این جستار، نویسنده با ارایه تعریفى از حماسه دینى، به سیر این‏گونه حماسه‏ها در تاریخ کشورمان پرداخته، ویژگى‏هاى برخى از حماسه‏هاى مهم دینى چون: خاوران‏نامه، حمله حیدرى، صاحبقران‏نامه و مختارنامه را برشمرده است .

پیرایه مردان خدا حیدر کرار

آن هم نسب و هم‏نفس احمد مختار

آن حاجب بار در اسرار پیمبر

آن میر دلیر سپه دین جهاندار

«قوامى رازى»

حماسه نوعى از اشعار وصفى است که مبتنى بر توصیف اعمال پهلوانى و مردانگى‏ها و افتخارات و بزرگى‏هاى قومى یا فردى باشد، به نحوى که شامل مظاهر مختلف زندگى آنان گردد . (1)

منظومه‏هاى حماسى از دیدگاه صاحبنظران به انواع مختلفى از جمله: 1 - منظومه‏هاى حماسى اساطیرى و پهلوانى 2 - منظومه‏هاى حماسى تاریخى 3 - منظومه‏هاى حماسى دینى 4 - منظومه‏هاى حماسى مصنوع تقسیم شده است .» (2)

حماسه دینى و مذهبى به توصیف قهرمانى‏هاى بزرگان و اولیاى دینى هر قوم اختصاص دارد . این نوع حماسه به بیان مشکلات و جانفشانى قهرمانان و بزرگانى مى‏پردازد، که فداکارى آنها نقشى به‏سزا در تکوین و ریشه‏دار شدن دین و مذهب یک قوم ایفا کرده است .» (3)

حماسه‏هاى دینى، یادگار مجاهدت گروهى براى حفظ دین و نبرد با معاندان و برانداختن آداب و رسومى است که خلاف عقاید دینى تشخیص داده مى‏شود . نخستین حماسه بازمانده از این دست در ایران، یادگار زریران (ayayadgare zareran) است که متنى حماسى به زبان پهلوى است و شرح و وصف نبرد ایرانیان با خیونان (Hyaona) براى پاسبانى از دین زرتشت است . این داستان را، دقیقى به شعر درآورد و فردوسى هم آن را در شاهنامه گنجانده است و از تاریخ‏نویسان سده‏هاى چهارم تا ششم هجرى، تنها ثعالبى به طور مشروح و با کمى اختلاف از این داستان یاد مى‏کند . (4) در واقع این حماسه مربوط به دوران آغازین دین زرتشت است که بهترین دوران براى تشکیل حماسه‏هاى دینى بوده است .

پس از اسلام و رواج شعر فارسى، اکثر قریب به اتفاق شاعران فارسى زبان که خود پرورده دین اسلام بودند، اشعار خود را در خدمت دفاع، تبلیغ و ترویج دین اسلام قرار دادند که آغاز دواوین اشعار، تحمیدیه‏ها، نعت پیامبر و ائمه اطهار (ع) و خلفه بیانگر این موضوع است . در تاریخ شعر فارسى، اشعار دینى از شاعران مانند کسانى مروزى و ناصر خسرو آغاز شد و بعدا به وسیله شاعران شیعى مذهبى از قبیل: قوامى رازى؛ شاعران قرن ششم هجرى و ابن حسام خوسفى؛ شاعر قرن نهم و محتشم کاشانى؛ شاعر قرن دهم تکمیل شد . پس از آن در تمام دوره صفویه و قاجاریه ادامه یافت این اشعار که حماسه‏هاى دینى را هم باید در شمار آنها دانست، معمولا در ذکر مناقب یا مصائب اولیاى دین وپیشروان تشیع سروده شده است . رواج این نوع شعر در دوره صفویه که عهد تقویت مذهب تشیع و رسمى شدن آن در ایران است، که از هر دوره دیگر بیشتر بوده و در دوره قاجارى نیز ازدواج نیفتاد .

مقاله جریان شناسی شعر معاصر افغانستان

*مقاله جریان شناسی شعر معاصر افغانستان*

از بیداری تا جمهوری

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

رضا چهرقانی برچلویی

 

کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

 

دانشگاه تربیت مدرس

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نشانی : همدان ، صندوق پستی 517-65155

 

تلفن : 8404121-021

 

تلفن همراه : 8118875-0918

 

E-m : chehregh@yahoo.com

 

 

 

 

 

 

 

چکیده :

 

با آنکه شعر کلاسیک و کهن‌گرا در عصر ما نیز حضور جدی و مستمر خود را در افغانستان حفظ کرده است شعر معاصر این کشور پس از نهضت بیداری تحولات زیادی را پشت سر نهاده که ‌جنبش مشروطیت را می‌توان نقطة آغاز این تحولات دانست.

 

شاعران مشروطه خواه _ به عنوان نمایندگان نخستین جریان شعر معاصر درافغانستان _ علی‌رغم حفظ قالب‌های قدیم با دگرگونی عمیقی که در محتوا، مضمون و زبان شعر به وجود آوردند زمینه را برای ظهور تحولات بعدی در شعر افغانستان فراهم ساختند.

 

جریان شعری دیگری که به دنبال ورود شعر نو به این کشور حرکت خود را آغاز کرد رمانتیسم بود که با عنایت به اشعار شاعران ایرانی نظیر نادرپور، توللی، فرخ زاد و . . . حرکت خود را در عرصة شعر افغانستان آغاز کرد و تا پایان دهه چهل ادامه یافت.

 

در همین دوران رگه‌های قوی شعر پایداری با ایدئولوژی اسلامی در آثار بعضی از شاعران به وجود آمد اما شعر مقاومت سوسیالیستی و چپ‌گرا تنها در دهة پنجاه حضور خود را در عرصة شعر معاصر افغانستان نشان داد.

 

این مقاله کوشیده است ضمن بررسی تحولات شعر افغانستان در دوران معاصر(تا سال 1352ش) زمینه های سیاسی و اجتماعی این تحولات را نیز مورد تحلیل قرار دهد.

 

 

 

کلید واژه ها :

 

جریان شناسی، شعر معاصر، افغانستان، شعر مشروطیت، رمانتیسم، شعر پایداری

 

 

 

 

 

 مقدمه :

 

«افغانستان پس از سقوط سلطنت نادرشاه و تأسیس کشور مستقل افغانی تحت حکومت احمد شاه درانی، به ایفای نقش دیرین خود که یکی از مراکز ادبیات فارسی و وسیله‌انتقال جریان‌های ادبی ماوراء النهر و هند اسلامی بود ادامه داد. پیش از دوره صفویان تعاملات ادبی میان ایران و هند، از طریق خراسان و افغانستان صورت می گرفت. تحولات بعدی، هم در افغانستان و هم در ایران پس از مرگ نادرشاه و طی قرون (نوزدهم / سیزدهم) باعث شد که تعاملات ادبی افغانستان با ایران به حداقل ممکن برسد و حتی قطع شود. ولی نقش افغانستان در انتقال فرهنگ و ادبیات، میان ماوراء النهر و هند تا حدود 1300 ش ادامه یافت»¹

 

قطع ارتباط جریان‌های ادبی ایران و سایر ممالک پارسی زبان در اوج رواج سبک هندی صورت گرفت و باعث شد که افغانستان و به تبع آن هند و ماوراء‌النهر از تحولات ادبی ایران در سال‌های بعد بی‌خبر مانده، به راه خویش ادامه دهند. به همین دلیل حرکت ظاهراً جدید شاعران ایرانی مانند مشتاق، شعله، صبا و . . . در جهت‌رهایی از سبک هندی و بازگشت به سبک‌های قدیم تأثیری در ممالک یاد شده نداشت. فرهیختگان افغانستان هم، به جهت آنکه برای تحصیل و کسب دانش به هند یا بخارا ـ که مرکز رواج سبک هندی بود ـ می‌رفتند در مراجعت به وطن همان سبک و شیوه را پیش می گرفتند به علاوه، سایة سنگین شاعر بزرگی همچون بیدل ـ که در افغانستان مقبولیت عام و تام داشت ـ اجازه نمی‌داد کسی در هواها و فضاهای تازه‌تر دم بزند. با این حال و علی‌رغم قابلیت‌های فراوان شعر پیشرفته بیدل برای گشودن راه‌ها و فضاهای جدید در شعر، این اتفاق در افغانستان نیفتاد و شاعران به تلاش برای تقلید هر چه بهتر از سبک بیدل اکتفا کردند. دلیل این امر شاید عدم تحول در شؤون زندگی و اطوار حیات در افغانستان باشد که نسبت به زمان بیدل تغییر محسوسی پیدا نکرده بود. به هر صورت بیدل‌گرایی و سبک هندی تا چند دهه پیش سبک غالب شعر در افغانستان بوده است و چندان بی‌راه نیست اگر بگوییم هنوز هم هست و در کسوتی جدید به حیات خویش، هم در افغانستان و هم در ایران ادامه می‌دهد. البته تلاش‌های فردی برای گریز از این سبک همیشه در افغانستان وجود داشته اما هیچگـاه تبـدیل به حرکـت و جریانی قدرتمند و فراگیر که سبک هندی را پس بزند نشده است. در گذشته شاعرانی مانند شرر کابلی، سید میر هراتی و بویژه واصل کابلی کوشیدند تا خود را از «عادت زمانه» دور سازند اما هیچگاه موفق به احیای سبک قدیم یا ایجاد جریانی جدید نشدند.²

مقاله جشن تیرگان

*مقاله جشن تیرگان*

 

 

 

تیر روز از تیرماه در گاهشماری ایرانی ( برابر با سیزدهم تیرماه )

 

جشن تیرگان از بزرگترین جشن­های ایران باستان در ستایش و گرامی داشت «تیشتَر» ( تِشتَر - تیر - شباهنگ - شِعرای یَمانی ) ، ستاره­ی باران آور در باورهای مردمی ، و درخشان ترین ستاره­ی آسمان که در نیمه­ی دوم سال ، همزمان با افزایش بارندگی­ها ، در آسمان سرِ شبی دیده می­شود.

 

 

 

آب پاشی

 

 

 

این جشن در کنار آب­ها ، همراه با مراسمی وابسته با آب و آب پاشی و آرزوی بارش باران در سال پیش رو همراه بوده و همچون دیگر جشن­هایی که با آب در پیوند هستند ، با نام عمومی «آبریزگان» یا «آب پاشان» یا «سر شوران» یاد شده است.( برخی از زرتشتیان ایران این جشن را در روز دهم تیر ماه برگزار می کنند )بخشی از مراسم آبریزان در جشن تیرگان

 

در گذشته «تیرگان» روز بزرگداشت نویسندگان و گاه به «روز آرش شیواتیر» منسوب شده است.

 

«ابوریحان بیرونی» و «گردیزی» در «زین الاخبار» ناپدید شدن یکی از جاودانان ایرانی یعنی کی­خسرو را در این روز و پس از شستشوی خود در آب چشمه­ای دانسته­اند.

 

جشن تیرگان بجز این روز در سیزدهم فروردین «سیزده­بدر» و سیزدهم مهر ماه نیز برگزار می­شود.

 

ارمنیان ایران نیز در روز سیزدهم ژانویه آیین­هایی برگزار می­کنند که برگرفته و ادامه­ی جشن تیرگان است.

 

 

 

فال کوزه

 

یکی دیگر از مراسم این جشن مانند بسیاری از جشن­های ایرانی « فال کوزه »(چکُ دولَه) می باشد. روز قبل از جشن تیرگان ، دوشیزه­ ای را برمی­گزینند و کوزه­ی سفالی سبز رنگ دهان گشادی به او می­دهند که « دوله » نام دارد ، او این ظرف را از آب پاکیزه پر می­کند و یک دستمال سبز ابریشمی را بر روی دهانه­ی آن می­اندازد آنگاه دوله را نزد همه­ی کسانی که می­برد که آرزویی در دل دارند و می­خواهند در مراسم چَکُ دولَه شرکت کنند و آن­ها جسم کوچکی مانند انگشتری، گوشواره، سنجاق­سر، سکه یا مانند این­ها در آب دوله می­اندازند. سپس دختر دوله را به زیر درختی همیشه سبز چون سرو یا مورد می­برد و در آنجا می­گذارد. در روز جشن تیرگان و پس از مراسم آبریزان ، همه­ی کسانی که در دوله جسمی انداخته اند و نیت و آرزویی داشتنه اند در جایی گرد هم می­آیند و دوشیزه ، دوله را از زیر درخت به میان جمع می­آورد. در این فال گیری بیشتر بانوان شرکت می­کنند و سال خوردگان با صدایی بلند به نوبت شعرهایی می­خوانند و دختر در چایان هر شعر دست خود را درون دوله می­برد و یکی از چیزها را بیرون می­آورد ، به این ترتیب صاحب آن جسم متوجه می­شود که شعر خوانده شدخ مربوط به نیت ، خواسته و آرزوی او بوده است.

مقاله تانک 90 ساله شد

*مقاله تانک 90 ساله شد*

 

لئوناردو داوینچى نخستین کسى بود که همواره قصد داشت ارابه اى غول پیکر و سنگین براى حضور در میدانهاى جنگ را طراحى کند. در میان نوشته هاى اچ.جى. ولز در سال 1904 میلادى هم مى توان به خوبى نشانى از وسیله اى آهنین یافت که با در هم کوبیدن صحنه هاى نبرد با توان عظیمى به پیش مى رود. اما آنچه که هم اکنون ما به عنوان تانک مى شناسیم 90 سال پیش در سپتامبر 1916 از سوى نیروهاى انگلیسى در جبهه سم (Somme) فرانسه علیه نیروهاى آلمانى به کارگرفته شد در آن روز نیروهاى کشور آلمان با وسیله غول پیکر و آهنینى مواجه شدند که هیچ نشانى از لوله تفنگ بر آن وجود نداشت و با قدرت بسیارى مى توانست خاکریز ها و سنگرهاى آنان را در هم بکوبد و پیش برود. قابلیت شلیک توپ از دو طرف آن نیز نیروهاى ارتش آلمان را به شدت در این منطقه غافلگیر کرده بود. آنچه که اکنون از تانک هاى گذشته برجاى مانده شکل و شمایل غول آسا با چرخ دنده هاى حرکتى جالب آنهاست که در دوران مختلف و با تغییر و تحول هاى بسیار، به پیشرفت قابل توجهى دست یافته اند. نخستین بار یک کارخانه تولید تجهیزات کشاورزى آمریکایى قصد ساخت وسیله سنگینى را داشت که با حرکت زنجیره اى ریل هاى خود بتواند زمین هاى کشاورزى و زراعى را براى کشاورزان هموار کند که به سرعت از سوى نیروهاى ارتش آمریکا این ایده رد شد. تا این که یک مهندس انگلیسى به نام «ارنست سونیتون» با طراحى بدیع خود از یک دستگاه تانک توانست نظر وینستون چرچیل مقام ارشد ارتش وقت انگلستان را به خود جلب کند و از آن در مقابله با نیروهاى آلمانى بهره ببرد. چرچیل با مشاهده ایده این مهندس خوش ذوق انگلیسى به سرعت با تشکیل هیأتى از سربازان و نیروهاى ارتش به طور رسمى اعلام کرد که قصد تولید وسیله نقلیه مهاجمى را دارد که همراه با ویرانى، قابلیت شلیک نیز داشته باشد. از آنجا که ساخت وسیله دفاعى جدید نیازمند اسم رمزى بود که ایده آن را از دشمنان جبهه مقابل پنهان کند، آنها نام «تانک هاى آبرسانى بین النهرین» را براى آن انتخاب کردند که بعد از مدتى نام تانک میان همه استفاده شد

دانلود مقاله درباره لیتوگرافی و تصویر برداری وانواع اسکن ها و انژیوگرافی

*مقاله لیتوگرافی (تصویربرداری)*

مقدمه :

 

آنژیوگرافی حوزه عمده پردازش تصویر دیجیتال است ککه مکان کاهش تصویر برای بهبود رگهای خونی مورد مطالعه بکار می‌رود.البته بهترین استفاده از اشعه‌های x در تصویربرداری پزشکی توموگرافی کامپیوتری محوری می‌باشد به دلیل رزولوشن(کیفیت) و قابلیت و ظرفیت‌های سه‌بعدی آنها اسکنهای CTA پزشکی را از لحظه‌ای که برای اولین بار در دهه هفتاد (1979) بوجودآمدند دچار تغییر اساسی نمود. همانطور که در بخش 1.2 به آن اشاره گردید هر تصویر CAT یک برش عمودی از بیمار می‌باشد برشهای متعددی تهیه می‌شوند همینطور که بیمار در جهت طولی حرکت داده می‌‌شود مجموعه چنین تصاویری یک نمای سه بعدی از بدن بیمار را بوجودمی‌آورد. رزولوشن عمودی با تعداد تصاویر برشی گرفته شده تناسب دارد شکل 1.7(C) یک تصویر برشی CAT از سر را نشان می‌دهد.

 

تکنیکهای مشابه با تکنیکی که هم اکنون در مورد آن بحث گرددید ولی کلاَ شامل اشعه‌های x برد مدار الکتریکی را نشان می‌دهد. چنین تصاویری نشاندهنده صدها کاربرد صنتی اشعه‌های x هستند و مدارهای شکسته‌شده اسکنهای صنعتی CAT زمانی بعید هستند که اجزاء توسط اشعه قابل نفوذ باشند. از قبیل مجموعه‌های پلاستیکی و حتی بدنه‌های بزرگ مثل موتورهای نیرومحرکه را کت جامد شکل 1.7(e) یک مثال از تصویربرداری اشعه x در ستاره‌شناسی را نشان می‌دهد. این تصویر حلقه سیکنوس شکل 16.(c ) می‌باشد ولی اینبار با باند اشعه x تصویربرداری شده‌است.

 

  

«تصویربرداری در باند ماوراء بنفش»

 

کاربردهای نور ماوراءبنفش گوناگون هستند و شامل حکاکی بروری سنگ( لیتوگرافی)، بازرسی صنعتی، میکروسکوپی، لیزرها، تصویربرداری زیست‌شناسی و مشاهدات نجوم‌شناسی می‌شود. ما تصویربرداری ماوراءبنفش را با مثالهایی از میکروسکوپی و نجوم‌شناسی بیان می‌کنیم.

 

نور ماوراء‌بنفش در میکروسکوپی فلورسنس کاربرد دارد که یکی از حوزه‌های میکروسکوپی با شدیدترین سرعت رشد می‌باشد. فلورسنس موضوعی است که در اواسط قرن نوزدهم کشف گردید.

 

وقتی برای اولین بار مشاهده گردید که فلورسپار معدنی با نور ماوراءبنفش شفاف و شتابان است روی آن بحث گردید. نور ماوراءبنفش بخودی خود قابل رؤیت نیست ولی زمانی که یک فوتون از تشعشع ماوراءبنفش با یک الکترون در یک اتم ماده فلورسنت برخورد می‌کند الکترون را به سطح انرژی بالاتری انتقال می‌دهد. متعاقباً الکترون برانگیخته شده به سطح انرژی پائین‌تر بازمی‌گردد نوری را به فرم فوتون که انرژی در محدودة نور مرئی( قرمز) از خود ساتع می‌کند. کار اساسی و پایة میکروسکوپ فلورسنت استفاده از یک نور حاصل از برانگیزش برای نورتاباندن به یک نمونة آماده شده و سپس تفکیک‌کردن تشعشع نور فلورسنت ضعیف‌تر از نور حاصل از برانگیزش روشنتر می‌بادش. از اینرو فقط نور انتشاری به چشم با ردیاب( حسگر) می‌رسد.

دانلود مقاله درباره کارخانه تولید لامپ پارس شهاب و تولید انواع لامپ

*مقاله کارخانه لامپ پارس شهاب*

 

کارخانه لامپ پارس شهاب (سهامی خاص )

 

(تحت پوشش سازمان صنایع ملی )

 

سال تاسیس 1348

 

سال بهره برداری 1350

 

مساحت کل 45000 متر مربع

 

مساحت زیر بنا 26000 متر مربع

 

شرکت لامپ پارس شهاب که بزرگترین شرکت تولید کننده لامپهای رشتهای ومهتابی در ایران است در سال 1348 با سرمایه گذاری اولیه 195 میلیون ریال تاسیس ودر سال 1350 اقدام به بهره برداری نمود .

 

تعداد خطوط این شرکت عبارتند از :

 

الف – دوخط تولید لامپ رشتهای

 

ب – یک خط تولید لامپ مهتابی

 

ج- یک خط تولید حباب لامپ معمولی

 

د- یک خط تولید حباب لامپ مهتابی

 

ه- واحد ساخت سرپیچ لامپهای رشته ای ومهتابی

 

با توجه به کشش بازار ونیاز بازار تعداد خطوط تولید لامپ های رشته ای ومهتابی بشرح زیر افزایش یافت :

 

الف – در سال 1354 دو خطلامپ رشته ای ویک خط لامپ شمعی وواحد تولید فلامنت

 

ب – در سال 1358 دو خط لامپ رشته ای

 

ج- در سال 1358 یک خط لامپ مهتابی

 

ظرفیت تولید کارخانه در بدو تاسیس عبارت بود از :

 

الف – 1800 هزار عدد لامپ رشته ای درسال

 

ب – 3456 هزار عدد لامپ مهتابی در سال

 

مالکیت شرکت تا پایان 1358 متعلق به بخش خصوصی بود واز این تاریخ طبق قانون توسعه و حفاظت صنایع ایران ، شرکت تحت پوشش سازمان صنایع ملی ایران قرار گرفت و مدیران منتخب سازمان از سال 58 رسماعهده دار اداره شرکت گردیدند .

 

این شرکت دارای واحد های مختلف تولیدی ، خدماتی وادار اریاست که ذیلا به شرح مختصر هر واحد پرداخته می شود :

 

 

 

الف – امور تولید :

 

این امور شامل قسمتهای تولید شیشه لامپهای رشته ای ومهتابی ، قسمت تولید سر پیچ لامپهای رشته ای ومهتابی ،قسمت تولید فیلامنت ، قسمت ساخت ساخت لامپ رشته ای ، قسمت ساخت لامپ مهتابی وقسمت بسته بندی وقسمت تاسیسات وانرژی است .

 

1- قسمت شیشه سازی :

 

این قسمت دارای یک مجموعه آماده سازی مواد ( شامل سنگ شکن ، الک ، دستگاههای توزینو و مخلوت کن ) ودو کوره ذوب است که یک کوره به خط تولید حباب لامپ رشته ایو کوره دوم به خط تولید حباب لامپ مهتابی اختصاص یافته است . ظرفیت تولید خط حباب لامپ رشته ای روزانه 80 هزار عدد حباب باب با قطر 60 میلیمتر وظرفیت تولید خط تولید حباب لامپ مهتابی روزانه 16 هزار عدد حباب مهتابی برایلامپ 40 وات است .

 

طراحی قسمت وکوره ها وخطوط تولید وماشین آلات مربوطه را توشیبای ژاپن انجام داده واین قسمت از بدو تاسیس تاکنون گسترش نداشته است وباین دلیل در این زمینه میزان تولید حدود 50 درصد میزان نیاز کارخانه می باشد.

 

مواد اولیه دراین قسمت شامل سیلیس ، فلدسپات ، دولومیت ، کربنات سدیم ، آهک ،نیترات سدیم ، اکسید ارسنیک واکسید آنتیموان است که فقط سه قلم آخر وارداتی است واز نظر درصد وزنی بیش از 95 درصد مواد مصرفی این قسمت از داخل کشور تامین می گردد.

 

جمع پرسنل این قسمت 95 نفر است .

 

2- قسمت سرپیچ :

 

این قسمت با تولید سرپیچ برای انواع لامپهای رشته ای ( بجز لامپ های شمعی ) ولامپهای مهتابی مجموع نیاز کارخانه را با این اقلام تامین می کند وظرفیت تولید روزانه 120 هزار عدد سر پیچ لامپ معمولی و 50 هزار عدد سر پیچ لامپ مهتابی را دارد .